Nhằm giới thiệu tới mọi người quá trình quy hoạch, xây dựng Hà Nội giai đoạn cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX, triển lãm “Thành xưa Phố cũ” mang đến các hình ảnh, tư liệu quý giá hiện đang lưu giữ tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I và các đơn vị. Một đô thị truyền thống kiểu Á Đông đã dần thay đổi và giao hòa với những không gian mới, kiến trúc mới kiểu phương Tây. Những khu phố mới, trung tâm chính trị, hành chính mới được xây dựng, với những con đường thẳng tắp, những đại lộ rợp bóng cây và công trình kiến trúc tiêu biểu còn lưu giữ đến ngày hôm nay.

Triển lãm giới thiệu khoảng 150 tài liệu, gồm 2 chủ đề:

Chủ đề 1: Thành bên Phố

Mặc dù phần lớn các bức tường thành Hà Nội và nhiều công trình của chính quyền phong kiến nhà Nguyễn tại đây đã bị người Pháp phá hủy và cho quy hoạch lại từ trong giai đoạn trước (1883 – 1897), tuy nhiên khu vực này vẫn là một phần, một cấu thành quan trọng của Hà Nội. Nơi đây không chỉ là trung tâm đầu não của quân đội Pháp đóng tại Hà Nội (Thủ đô của Liên bang Đông Dương), mà quan trọng hơn, thành Hà Nội vẫn là một giá trị biểu tượng về không gian xây dựng và lịch sử văn hóa của người dân Thủ đô.

Chủ đề 2: Phố phường Hà Nội – “Giao lộ” Đông Tây

Thời kỳ này, cùng với chính sách khai thác thuộc địa của người Pháp, diện mạo phố phường Hà Nội đặc biệt có nhiều đổi thay liên quan đến quá trình quy hoạch, xây dựng. Các khu phố cũ của người Hà Nội, khu phố Tây và nhiều công trình phục vụ cho chính quyền thuộc địa cũng như lối sống Tây được xây dựng, hình thành tại Hà Nội. Bên cạnh đó, một số công trình cũ của Hà Nội đã được người Pháp giữ lại và bảo tồn.

Nội dung chủ đề giới thiệu về quá trình quy hoạch của người Pháp tại Hà Nội; chính sách xây dựng công trình mới của người Pháp; chính sách xây dựng các khu phố Tây và quy hoạch lại các khu phố cũ.

Trong quá trình quy hoạch đó, một số di tích quan trọng của tòa thành đồ sộ may mắn vẫn được giữ lại như Kỳ Đài (Cột cờ Hà Nội), Chính Bắc Môn, Hậu Lâu và các cổng hành cung…, hiện nay thuộc khu di sản văn hóa thế giới Hoàng thành Thăng Long.