Để phát huy giá trị các nghi lễ tết tiêu biểu của cung đình cũng như những phong tục tết dân gian truyền thống của Thăng Long – Đông Đô – Hà Nội, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội tổ chức Chuỗi hoạt động Tết kéo dài từ ngày 20/1/2025 (Mùng 21 tháng Chạp năm Giáp Thìn)  đến Ngày 6/2/2025 (Mùng 9 Tháng Giêng năm  Ất Tỵ) bao gồm nhiều hoạt động đặc sắc:

1.Trưng bày Không gian Tết truyền thống (Từ 20/1/2025 tức 21/Chạp năm Giáp Thìn)

1.1.  Không gian trưng bày “Tết xưa – Tết thời bao cấp”

“Tết thời bao cấp” được tái hiện qua 3 không gian trưng bày: Gian hàng Mậu dịch quốc doanh, Gian hàng tranh – hoa – pháo tết và Không gian thờ cúng. Mặc dù không gian trưng bày không lớn nhưng đã làm nổi bật được đời sống vật chất, tinh thần và văn hóa tâm linh của người dân thủ đô Hà Nội cách đây nửa thế kỷ.

– Địa điểm: Khu nhà 19C

– Thời gian trưng bày: Từ ngày 20/1/2025

1.2. Không gian trưng bày “Nghi lễ tết cung đình ngày xuân”

Cả 3 nghi lễ: Lễ tiến lịch, Lễ tiến Xuân ngưu, Lễ Chính đán đều được trưng bày thông qua hình thức giới thiệu tư liệu, diễn giải bằng tranh vẽ phỏng dựng và hiện vật mô hình, giúp du khách có thể hình dung ra được phần nào đời sống chính trị, văn hóa, lịch sử quá khứ vàng son hoàng cung xưa kia.

– Địa điểm: Khu nhà N14

– Thời gian trưng bày: Từ ngày 20/1/2025

3.1 Thực hành nghi lễ Tiến lịch

Tiến lịch không chỉ là một nghi lễ thiêng liêng đóng vai trò tối quan trọng trong đời sống cung đình và dân gian xưa mà “lịch” đã trở thành một vật đặc biệt gắn liền với đời sống của con người trong quá khứ, hiện tại và tương lai. Vì thế, nghi lễ này như là một sợi dây kết nối giữa con người đương đại với nền văn hóa của quá khứ. Chính sự khác biệt này mà năm Ất Tỵ 2025 Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội phối hợp các đơn vị thực hiện nghi lễ Tiến Lịch dưới hình thức sân khấu hóa với các nghi thức cung đình thuở xưa.

3.2 Lễ Thả các Chép Tiễn Ông Công ông Táo về trời

Nghi lễ thả cá chép vào ngày ông Công ông Táo là một phong tục truyền thống của người Việt Nam, thể hiện lòng thành kính với các Táo quân. Vào ngày 23 tháng Chạp âm lịch hàng năm, các gia đình thực hiện nghi lễ cúng tiễn ông Công, ông Táo về trời, cầu mong sự bình an, thịnh vượng cho quốc gia và gia đình vào năm mới. Trong văn hóa dân gian Việt Nam, cá chép gắn liền với một truyền thuyết nổi tiếng về việc hóa rồng. Cá chép trở thành biểu tượng cho sự kiên trì, bền bỉ, may mắn với ý chí, sức mạnh và sự thành công. Sau một thời gian tìm hiểu, sưu tầm và nghiên cứu kỹ lưỡng, Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long – Hà Nội đã phỏng dựng thành công nghi lễ này, trở thành nét đẹp văn hóa truyền thống độc đáo của đất Hà thành trong những dịp xuân về đón chào năm mới.

3.3 Lễ dựng Nêu:

Cây nêu ngày Tết là một phong tục truyền thống của người Việt Nam, thường được dựng vào dịp Tết Nguyên Đán. Đây là một cây tre cao, thẳng, được tỉa hết cành lá, chỉ để lại một ít lá trên ngọn. Trên ngọn cây thường treo các vật phẩm mang ý nghĩa tâm linh như lá bùa, cờ ngũ sắc, chuông gió, … tùy theo phong tục của từng địa phương. Việc dựng cây nêu mang ý nghĩa xua đuổi tà ma, bảo vệ gia đình khỏi những điều xấu xa và cầu mong một năm mới bình an, may mắn.

 

Cây nêu được dựng vào ngày 23 tháng Chạp âm lịch, sau lễ tiễn ông Táo về trời, và hạ xuống vào ngày mùng 7 tháng Giêng, kết thúc kỳ nghỉ Tết. Phong tục dựng cây nêu không chỉ phổ biến trong cộng đồng người Kinh và trong dân gian mà còn được duy trì trong kinh thành Thăng long cũng như xuất hiện ở nhiều dân tộc thiểu số khác tại Việt Nam Đây là một phong tục với những biến thể và ý nghĩa riêng biệt, thể hiện sự đa dạng và phong phú của văn hóa dân tộc. Nhiều năm nay vào ngày 23/Chạp tại Trung tâm bảo tồn Di sản Thăng Long Hà Nội đã tái hiện phong tục Dựng nêu và Hạ nêu nhằm lưu giữ một trong những nét văn hóa truyền thống của Dân tộc Việt Nam.

3.4 Lễ đổi gác

Việc Canh gác và bảo vệ cung thành được các triều đại phong kiến tổ chức vô cùng nghiêm ngặt, Đổi gác là một nghi thức quan trọng diễn ra hàng ngày trong cấm thành Thăng Long và triều Đại nhà Lê cũng không ngoại lệ. Ra vào cung phải có sắc chỉ của Vua mới được ra vào cửa cấm. Nếu có lệnh truyền triệu viên quan nào, ban ngày thì dùng bài ngà, cờ lệnh, ban đêm dùng hổ phù, cờ lệnh, lúc ấy quân hộ vệ mới được mở cửa thành. Để đảm bảo nhiệm vụ canh giữ, luật quy định binh lính phải đến đúng giờ, đúng quân số và chuẩn bị đầy đủ các công cụ hỗ trợ.

Sau một thời gian tìm hiểu kỹ lưỡng thông tin và tài liệu lịch sử còn lưu lại, dựa trên việc sưu tầm, nghiên cứu nhiều nguồn tư liệu khác nhau, Nhân dịp Tiến năm cũ Giáp Thìn đón năm mới Ất Tỵ, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội giới thiệu màn tái hiện nghi thức đổi gác mang tính phỏng dựng và có yếu tố sáng tạo với mong muốn thông qua giới thiệu và tái hiện các nghi thức mang tính phi vật thể trong cung đình xưa sẽ góp phần tạo nên sức sống trường tồn cho các di sản văn hóa lịch sử truyền thống, đem tới cho công chúng hôm nay những trải nghiệm độc đáo trong không gian thiêng liêng của Hoàng thành Thăng Long với hơn 1000 năm lịch sử.

4. Lễ Khai xuân

Lễ dâng hương khai xuân được tổ chức thường niên tại Khu Trung tâm Hoàng Thành Thăng Long Hà Nội vào ngày Mùng 9 tháng Giêng với ý nghĩa hướng về cội nguồn tiên tổ, tri ân công đức các bậc tiên đế, các đức vua anh minh, các bậc hiền tài có công với nước, đồng thời tôn vinh các giá trị truyền thống của Thăng Long – Hà Nội.

Chương trình dâng hương khai xuân được tổ chức trang trọng với nhiều nghi thức truyền thống như lễ rước, dâng hương, tế lễ và nhiều hoạt động văn hóa truyền thống có sự tham gia của Cộng đồng.

5. Chương trình Múa rối nước:

Cũng trong dịp Tết Nguyên Đán Ất Tỵ 2025 Trung tâm bảo tồn Di sản Thăng Long- Hà Nội Tổ chức các Chương trình múa rối đặc sắc diễn ra vào các ngày mùng 2, mùng 3, mùng 4 và mùng 5 Tết trong các cung giờ.